Việc mọc nốt ruồi mới trên cơ thể là hiện tượng khá phổ biến và thường lành tính tuy nhiên cũng có trường hợp nốt ruồi là dấu hiệu cảnh báo về sức khỏe, đặc biệt là các bệnh về da như ung thư hắc tố. Dưới đây là những nguyên nhân và dấu hiệu cần chú ý khi mọc nốt ruồi.
Nguyên nhân mọc nốt ruồi
- Di truyền
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng, yếu tố di truyền là một trong những nguyên nhân hàng đầu ảnh hưởng đến số lượng và đặc điểm của nốt ruồi trên cơ thể. Nếu trong gia đình bạn đặc biệt là bố mẹ hoặc ông bà có nhiều nốt ruồi bẩm sinh hoặc nốt ruồi phát triển theo thời gian, thì khả năng cao bạn cũng sẽ thừa hưởng cơ địa dễ xuất hiện nốt ruồi. Không chỉ số lượng, mà vị trí, màu sắc, hình dáng nốt ruồi cũng có thể có liên hệ di truyền. Đây là lý do tại sao một số người dù tránh nắng, ăn uống lành mạnh nhưng vẫn có nhiều nốt ruồi bởi yếu tố gen đã định sẵn trong cấu trúc DNA của họ.
- Tác động của ánh nắng mặt trời
Ánh nắng mặt trời chứa tia tử ngoại (UV) tác nhân có khả năng kích thích sự tăng sinh của hắc tố melanin trong da. Khi melanin bị sản xuất quá mức ở một vùng da cụ thể, nó có thể tích tụ lại và hình thành nốt ruồi. Những vùng da thường xuyên tiếp xúc với nắng như mặt, cổ, vai, tay thường là nơi xuất hiện nhiều nốt ruồi mới theo thời gian. Đặc biệt, phơi nắng không có bảo vệ trong thời gian dài còn làm tăng nguy cơ nốt ruồi bị biến đổi thành dạng ác tính như u hắc tố (melanoma) một dạng ung thư da nguy hiểm.
- Nội tiết tố
Sự thay đổi hormone trong cơ thể đặc biệt ở các giai đoạn nhạy cảm như dậy thì, mang thai hoặc tiền mãn kinh có thể kích thích cơ thể sản sinh ra các nốt ruồi mới hoặc khiến các nốt ruồi cũ trở nên đậm màu, lớn hơn. Cụ thể, hormone estrogen và progesterone có thể tác động đến quá trình phân chia tế bào da và sắc tố melanin, từ đó ảnh hưởng đến sự hình thành của các nốt ruồi. Đây cũng là lý do vì sao phụ nữ thường có xu hướng mọc thêm nốt ruồi trong thai kỳ một hiện tượng sinh lý bình thường nhưng cần theo dõi nếu nốt ruồi thay đổi bất thường.
- Lão hóa và môi trường
Khi tuổi tác tăng lên, quá trình tái tạo tế bào da chậm lại, kết hợp với các tác động tiêu cực từ môi trường như bụi mịn, hóa chất, khói độc hoặc mỹ phẩm không đảm bảo… khiến hàng rào bảo vệ da bị tổn hại. Làn da lúc này trở nên yếu hơn và dễ hình thành các đốm sắc tố trong đó có cả nốt ruồi. Bên cạnh đó, các tổn thương nhỏ trên da không được chữa đúng cách cũng có thể dẫn đến hiện tượng tăng sắc tố tại chỗ. Những vùng da bị chai sạm, kích ứng, viêm kéo dài… rất dễ phát triển thành nốt ruồi theo thời gian.
Những dấu hiệu cần chú ý khi mọc nốt ruồi
Không phải nốt ruồi nào cũng lành tính nếu như thấy những dấu hiệu bất thường dưới đây bạn nên đi khám da liễu:
- A – Asymmetry (Bất đối xứng)
Nốt ruồi lành tính thường có hình tròn hoặc bầu dục đối xứng. Tuy nhiên nốt ruồi không lành tính thường có hình dáng méo mó, bên to bên nhỏ hoặc có hình dạng bất định như đám mây, cánh hoa bị vỡ đây là dấu hiệu cho thấy sự phân chia tế bào sắc tố không đều, có thể bắt nguồn từ biến đổi gen bất thường trong tế bào da, một đặc trưng của tế bào ung thư.
- B – Border (Bờ viền không đều)
Một nốt ruồi bị răng cưa, mờ nhạt, hoặc như bị loang ra ngoài bạn cần đặc biệt cẩn trọng. Viền không đều là dấu hiệu da đang mất khả năng kiểm soát sự phát triển tế bào sắc tố, có thể là tiền đề cho sự xuất hiện của khối u ác tính.
- C – Color (Màu sắc bất thường)
Nốt ruồi bình thường chỉ có một tông màu chủ đạo như nâu nhạt, nâu đậm hoặc đen. Tuy nhiên, nốt ruồi có nhiều màu trộn lẫn như nâu, đen, đỏ, xám hoặc xanh thẫm là dấu hiệu nghi ngờ. Điều này phản ánh sự phát triển không đồng nhất của các tế bào sắc tố (melanocyte), dễ dẫn đến đột biến ác tính. Ngoài ra, nếu một nốt ruồi bỗng nhiên đổi màu theo thời gian, từ nhạt sang đậm hoặc ngược lại, đó cũng là lý do bạn nên đi khám càng sớm càng tốt.
Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết cách chăm sóc da sau khi tẩy nốt ruồi
- Nốt ruồi lớn bất thường
Mặc dù một số nốt ruồi bẩm sinh có thể khá to nhưng phần lớn các nốt ruồi lành tính đều có kích thước dưới 6mm. Nếu nốt ruồi của bạn lớn hơn 6mm (kích cỡ bằng đầu bút chì) hoặc tiếp tục phình to theo thời gian, đây là dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng. Đường kính lớn thường đi kèm với tốc độ tăng trưởng bất thường của tế bào và trong nhiều trường hợp đây là yếu tố chỉ điểm quan trọng cho sự phát triển của u hắc tố.
- E – Evolving (Thay đổi theo thời gian)
Nốt ruồi lành tính thường ổn định trong nhiều năm, không thay đổi về kích thước, màu sắc hay hình dạng. Nhưng nếu bạn nhận thấy nốt ruồi đang tiến triển theo chiều hướng bất thường như to lên, sẫm màu hơn, ngứa, đau, rỉ dịch, chảy máu, đóng vảy hoặc loét… thì tuyệt đối không được chủ quan. Những thay đổi này chứng tỏ tế bào sắc tố đang hoạt động không kiểm soát, khả năng cao là dấu hiệu của sự ác tính hóa tức nốt ruồi đang chuyển thành u hắc tố.
Bài viết trên đây của bigcove.org đã giải đáp về nguyên nhân và dấu hiệu cần chú ý khi mọc nốt ruồi cần theo dõi. Từ yếu tố di truyền, ánh nắng mặt trời đến thay đổi nội tiết tố và ảnh hưởng môi trường tất cả đều có thể khiến nốt ruồi xuất hiện nhiều hơn. Đặc biệt nếu nốt ruồi có dấu hiệu lạ như thay đổi màu sắc, kích thước hay hình dạng bạn nên chủ động thăm khám da liễu để đảm bảo an toàn cho sức khỏe làn da của mình.
